Een geleden leven

Ik hoor het mijzelf zeggen: "Soms is het leven geleden, dan is het niet erg om te sterven". Vandaag zag ik een artikel in de krant. Over mensen die zeggen dat ze liever dood gaan dan dement worden. Met als tegenwoord dat je nog steeds heel gelukkig kunt zijn als je dement bent, dus dat de dood dan niet altijd de beste keuze is. In mijn werk kom ik regelmatig in contact met beide. Dementerenden en ook stervenden. En ik begrijp het artikel in de krant wel. Als je dement bent, kun je namelijk nog heel veel levensgeluk hebben. Je hebt zelf niet in de gaten dat je hersens niet meer functioneren op een manier die eigenlijk zou moeten waardoor je elke dag nog steeds heel veel plezier in je leven kunt hebben. Je leeft in het moment, sfeer, gezelschap, iemand die je letterlijk en figuurlijk de weg wijst en een veilige omgeving zijn dan heel belangrijk. Als je die factoren in je omgeving bezit kun je nog steeds heel veel plezier in je leven hebben.

Maar wat als je oud bent, niet meer wilt, maar je lichaam geeft niet op. Als je niet dement bent, maar je ziet je omgeving afnemen, je kunt niet meer doen wat je wilt, de mensen om je heen vallen langzaam van je weg, en je hebt eigenlijk geen bestemming meer in je leven. Wat dan?

Ik denk dat je dan wel kunt zeggen dat je leven geleden is. Geen plezier meer hebben, geen levensgeluk meer ervaren. Dan pas ben je slecht af. Want dan heb je niets meer om nog voor te ademen. Hoeveel ouderen, en zelfs jongere mensen zouden dit ervaren? Geen zin meer in het leven omdat je geen uitzicht meer hebt, geen kans op herstel, ziek bent, eeuwig verdrietig, of als alles in je leven te veel is. De zingeving ver te zoeken. Kwaliteit van zorg is niet altijd kwaliteit van leven. Hoeveel mensen dan ook nog het beste met je voor hebben, het hoeft niet meer. Dan kan ik mijn zin herhalen "Soms is een leven geleden, dan is het niet erg om te sterven".

Een geleden leven. Veel, en dan ook veel erger dan dement worden....

Vaak horen we het zeggen "Ik wil dood", of "Laat mij maar gaan". Dan sta je aan de zijlijn, want alles in je zegt dat je er alles nog aan moet doen om kwaliteit van leven te geven. Maar eigenlijk sta je met je rug tegen de muur. Want wat je ook doet, je kunt niets meer doen. Zij hebben hun keus al lang geleden gemaakt, ze leven naar de dood. Geen eten, geen drinken, pijn en vermoeidheid. Gisteravond zag ik het nog. Alleen nog pijn verzachten en doen wat zij wil om het zo comfortabel mogelijk te maken. En hoe groot is het contrast dat je vervolgens een van je bewoners met dementie vrolijk hoort vertellen over hoe zo'n prachtige dag het was he? Die troonswisseling? Vergeten dat het al een dag eerder was, maar de herbeleving had door een item in het nieuws. En zij geniet weer volop.

Ik heb mijn keus wel gemaakt. Hoewel we over dit soort dingen weinig te kiezen hebben. De jaren zullen het ons leren.