Dood(gewoon)

Wat krijgen we er in ons vak vaak mee te maken; dood.....

.... In de meest letterlijke en figuurlijke zin van het woord. Vandaag hadden we vergadering van de ondernemingsraad. Iemand zei in het gesprek "Al die kleine dingetjes die je doet, dat wordt als doodgewoon ervaren". Dat is ook zo. "Zuster, wil je nog even dit meenemen?", "Ach, zuster, kunt u mij hier nog even mee helpen?". En het doodgewone antwoord luidt van onze kant vrijwel altijd "Ja hoor! Dat doe ik even."

In de afgelopen jaren hebben we in het verzorgingshuis veel te maken gehad met sterfgevallen. Bewoners die overleden. Een flinke verschuiving in aantal, ook niet zo gek met al die ouder wordende bewoners. Toch is ieder sterfgeval anders. Ieder mens is anders, ieder lichaam reageert anders, en bij iedere bewoner is de omgeving en zijn de naasten anders. En toch betrap ik mijzelf er op dat het omgaan met de dood makkelijker gaat naar mate het in de afgelopen jaren vaker voorkomt. Wordt de dood straks ook doodgewoon?

Even denk ik terug aan mijn vorige werk. Een woning met tien verstandelijke en ernstig meervoudig gehandicapten. De moeder van één van de bewoners ligt op sterven. We laten de bewoner, een man met het downsyndroom van eind dertig, een paar keer naar zijn moeder in het ziekenhuis gaan. We proberen aan hem uit te leggen wat de situatie is. Hij lijkt de situatie niet in te kunnen schatten, wordt vaak chagrijnig. Vindt het allemaal maar lastig en met regelmaat hoor ik hem 'Klop niet!' zeggen. Nee, inderdaad, het beeld van je ernstig zieke moeder in het ziekenhuis klopt niet, als je gewent bent dat ze thuis is en op je wacht als je wordt opgehaald door je vader.

Een paar dagen later overlijd zijn moeder. Hij gaat naar de begravenis. Hij wordt op een doordeweekse dag in zijn goede kleren gestoken, hoeft niet naar het werk, en gaat mee. "Klopt niet hoor!" Geen idee van wat hem te wachten staat. Wanneer hij weer terug is van de dienst zegt hij 's avonds onder het eten "Mien Moe doet het niet meer, kapot, is geweest! Dat klopt he?" Ja, dat klopt. "Doet het niet meer, klaar" herhaalt hij nog eens. En daarmee is voor hem het onderwerp afgesloten..... Doodgewoon.