Slecht weer?

'Sunshine is delicious,
rain is refreshing,
wind braces us up,
snow is exhilarating;
there is really no such thing
as bad weather,
only different kinds
of good weather'

~John Ruskin~

Geloven in het geloof

"Nienke, er ligt weer een nieuwe Volzin magazine voor je klaar. Kom je hem halen?" Deze zin hoor ik standaard één keer in de twee weken. Het is ook gelijk een van de dingen waar ik ontzettend blij van wordt om te horen.

Een jaar geleden bracht ik een cliënt naar het toilet. Ik liet haar even alleen om wat privacy te geven en intussen zie ik een magazine op tafel liggen. Er staan een aantal quotes op de omslag die mij wel aanspreken en alsof het blaadje mij roept sla ik hem open. Mijn interesse is gelijk gewekt. Ik ben niet opgevoed met een geloof, maar hier staan mooie dingen in. Toen ik haar weer van het toilet had gehaald en ze weer in de kamer zat vertelde ik mijn zonde. Ik had in het blaadje gelezen zonder het te vragen, maar het zag er zo interessant uit. Ze vond het helemaal niet erg en ze was verrukt dat ik er in zat te lezen. 

Een dag later ben ik weer bij haar. "Ik heb de Volzin voor je bewaard, dan kun je hem lezen, ik ben heel erg benieuwd wat je er van vind! Laat het mij weten". Ik nam het blad mee en mijn eerste indruk klopte wel aardig. Er staan echt heel goede dingen in. Het is een blad waarin het geloof naar voren komt, maar niet alleen protestants, christelijk of hervormd, álle takken van het geloof komen naar voren. Zo ook het boeddhisme bijvoorbeeld. Of er staan stukken in van mensen die niet zijn aangesloten bij een geloof, maar wel geloven. Wat dat geloof dan is wordt dieper op ingegaan. Erg leuk om te lezen, er staan interessante stukken in en het geeft stof tot nadenken. 

Zoals ik al zei, ik ben niet opgevoed met een geloof. Maar ik geloof wel. Niet in een god, niet in een geloof, niet in de bijbel. Ik geloof dat het geloof zin heeft. Dat het houvast geeft, richting in je leven, dat het heel veel moois kan brengen, dat het goed is om te geloven! Ik ben dan soms ook stiekem een beetje jaloers op mensen die zo veel kracht kunnen putten uit hun geloof.

Nadat ik het blad had gelezen kwam ik weer bij haar. Ik deelde mijn interesses uit het blad en er kwam een goed gesprek naar voren. Zij vroeg mij naar mijn geloof en ik vertelde mijn visie en dat ik ondanks mijn ongelovige opvoeding wel ben aangesloten bij de kerk. Dat vond ze erg interessant, hoe ik er over dacht en ze stond open voor mijn visie. Uit haar verhalen begrijp ik dat ze de grenzen van haar eigen geloof heeft laten vervagen en ze wat meer om zich heen kijkt. En dat voor een vrouw van 94! Inmiddels spaart ze haar magazines voor mij op, en ligt hij eens in de veertien dagen op mij te wachten op een vaste plek. "Anders gooi ik ze ook maar weg en dat is zonde", zegt ze dan. En nadat ik hem gelezen heb moet ik haar altijd vertellen wat ik er van vond en wat mij aansprak waaruit altijd weer een interessant gesprek voort komt. Een gedeelde visie op het geloof. Ik vind het prachtig.

(Her)Gebruiken

Een van de mooiste dingen van werken in de zorg is dat je de kans krijgt om iemand te leren kennen. Dat bewoners je de ruimte geven deel uit te laten maken van hun gebruiken. Want ieder mens heeft zijn eigen gewoontes, die creëren veiligheid en ritme. Overdag bestaat dit vaak uit het ontbijtje, van melk met cruesli tot een droge beschuit in de thee gedoopt, elke dag een douche of een dagcreme na het wassen. Een klein dutje na het eten of elke dag de brievenbus leeghalen na de maaltijd in het restaurant.

's Middags is er altijd een bewoonster die om 16.30 haar boterham eet. Iedere dag weer. Maar als je om 19.30 nog even binnen loopt zit ze altijd nog een keer een boterham te eten. In mijn begintijd vond ik dat vreemd maar geen reden tot verbazing, tot ik haar er een keer naar vroeg. "Ik eet altijd twee keer. Eén keer voor en één keer na het melken".... Melken? Ja, een gewoonte van vroeger, voor het melken op de boerderij even een boterham eten en zodra het werk klaar was at je de rest. En na al die jaren is deze gewoonte gebleven. Melken hoeft dan wel niet meer, maar die boterham is nog steeds op dezelfde tijd gebleven. 

En bij het naar bed gaan kom je van alles tegen. Staat het klokje wel op de goede plek? Liggen alle kussens goed? Gordijnen open? Gordijnen dicht? Sokken aan of uit? Glaasje water bij het bed? Een lampje aan laten of alles uit? Deur van de badkamer open? Extra plaid over de voeten? Kusje op de wang?

Iedereen neemt zijn eigen dingen mee zoals gewend. 

Als ik later op leeftijd ben en ik ben afhankelijk van zorg van anderen dan wil ik graag alvast het volgende laten weten: Ik hou niet van vroeg opstaan, voor 9.00 liever niet gewekt worden. Ik wil graag dat je drie keer aan belt voor je binnen komt. Het eerste wat ik doe als ik uit bed kom is een kop koffie drinken. Ik sta op en ga slapen met muziek aan, afhankelijk van mijn stemming de keuze. Ik hou niet van klagers, dus als je wat te zeuren hebt blijf maar buiten staan. Ik ga niet achter de geraniums zitten dus die hoef je ook niet voor mijn verjaardag mee te nemen. Chrysanten idem. In huis loop ik de hele dag op mijn belachelijke sloffen. Dus later ook. En ik wil graag iedere week verse bloemen op tafel. Ik lust geen boter op brood en ik ontbijt met roeryoghurt en voor het slapen gaan drink ik een glas water.

Genoteerd? Mooi. Dan zie ik je over een jaar of 60 wel. Want ik hoop dat je mijn gebruiken net zo belangrijk vind, als dat ik die van anderen vind. 

Zingeving

De afgelopen weken heeft de ouderenzorg volop in de belangstelling gestaan. En niet altijd even positief. Er zijn meerdere programma's aan besteed en vooral het inleveren stond hierin centraal. Er moet steeds meer bezuinigd worden, het scheiden van wonen en zorg heeft ons bereikt, wat een ware omslag in de zorg gaat betekenen. En hoe je het ook went of keert, onze oudere medemens gaat een heel nieuwe tijd tegemoed.

Laten we alleen niet vergeten dat er ook veel goede dingen gebeuren. Met alle veranderingen in de zorg vindt er ook een culuuromslag plaats. Wat de huidige bewoners van de zorgcentra ook heel erg ten goede komt. Weet je nog die tijd waarin bewoners kwamen en zich volledig aanpasten aan de zorg die ze kregen? Binnen korte tijd bleef er niets meer over van het verleden, ritme en de gebruiken vanuit het vorige huis. Volledig aangepast aan wat de verzorging wilde werd het laatste stukje leven geleden. Dat was nou eenmaal zo, dat gebeurde en dat werd geaccepteerd.

Gelukkig gaan we een nieuwe tijd in, waarin de nieuwe bewoners zelf alle keuze hebben. Niets is meer vanzelfsprekend en ze hoeven zich ook niet meer volledig aan te passen aan de zorg. Het is tijd dat wij ons gaan aanpassen. Dat wij meer gaan doen wat bewoners willen. Horen wat ze zeggen en horen wat hun wensen zijn. Voldoen aan de wensen van de cliënt, zingeving noem ik dat. Want als je hoort wat een bewoner wil en je kunt aan die wens voldoen, dan heeft de bewoner het gevoel dat zijn mening nog telt. En als je mening telt, als die gehoord wordt, geeft dat kwaliteit van leven.

Afgelopen week vertelde een van onze bewoners aan de verzorging heel erg veel zin te hebben in een bakje patat. En zo geschiedde. Zorg op weg naar de patatzaak, en mevrouw kreeg wat ze wilde. Dit zijn geen standaard gebruiken, maar het geeft wel aan hoe het kan. Want geef toe, als een bewoner dat een paar jaar geleden vertelde deed je de vraag af met een antwoord als "Ja he? wat zou dat lekker zijn!!" Waarna je vervolgens gewoon weer doorging met de gebruikelijke werkzaamheden. Gelukkig is die tijd veranderd. Het is geweldig om te zien hoe de individualisering steeds verder intreed. Dat er steeds vaker gekeken wordt naar de wens van de cliënt.

Want zingeving is de toekomst. En dan bedoel ik niet alleen zingeving in de vorm van geloof. Ik bedoel zingeving in de vorm van het leven zin geven. Want dat levert behalve kwaliteit van zorg ook nog eens veel gelukkigere mensen op! En dat is toch waar we het voor doen? Dat we mensen het gevoel kunnen geven dat ze er toe doen.

Onverwachte Ontmoeting

Als de zon explodeert duurt het 8 minuten voor we dat op aarde te weten komen. Omdat het 8 minuten duurt voordat het licht ons bereikt. Als iemand overlijdt wil je de tijd tussen de gebeurtenis en de tijd dat je iemand definitief verliest zo lang mogelijk maken. Die 8 minuten probeer je zo lang mogelijk te rekken.

In ons werk kom je bijzondere mensen tegen. Iedereen met een eigen verhaal, karakter, hobby, mening. En soms komen die op onverwachte manier met elkaar in contact. Een van onze bewoners kan ontzettend goed handwerken. Ze maakt met een bol wol en een haaknaald de meest mooie dingen. Een hele poos terug maakte ze een wandkleedje. Deze hangt trots naast de voordeur van haar appartement. Echter hangt deze werkelijk nooit recht, en een paar maanden geleden tijdens een nachtdienst probeerde ik opnieuw verwoed een poging te doen hem recht te hangen.

Achter het wandkleedje viel een papiertje vandaan. Een gele Post-it, ieder van ons wel bekend. De voorkant van het gele plakkertje was helemaal volgeschreven:

"Ik zag dit kleedje hangen, en mijn tot mijn verbazing zag ik dat hij scheef hangt. In een poging hem recht te hangen is hij echter per ongeluk gevallen. Dat was niet mijn bedoeling, ik wil dan ook mijn oprechte excuses aanbieden. "

Ik lees het briefje nog een keer en ken die naam die er onder staat maar al te goed. Een jaar geleden overleden. Nu, een jaar later kom ik hem hier weer tegen. Ik bedenk mij hoe zo'n bijzondere man het was. Hoogopgeleid, zijn appartement en gedachten soms ontzettend rommelig, terwijl kasten en andere dingen één en al perfectie uitstraalden. Zo vond hij dat alles in het het huis, zowel in zijn appartement als daaromheen perfect recht moest hangen. En als dat het niet deed kwam hij dat bij de technische dienst melden. Nooit heb ik beseft dat deze perfectie tot het hele huis doordrong, tot ik dit briefje vond.

Zo komen twee bijzondere mensen bij elkaar, de één door haar creativiteit en kunstwerk, de ander door zijn perfectie en liefde voor het schrijven van briefjes. Want alles wat er gebeurde werd op een briefje genoteerd en ergens opgeplakt of bewaard. Zo ging er nooit wat verloren, en zo gaat hij ook nooit verloren.

Na het lezen van het briefje heb ik hem weer teruggeplakt op de achterkant, waar hij ongetwijfeld ook wel weer door een ander gevonden en gelezen zal worden. Anderhalf jaar na zijn overlijden bewijst hij dat de tijd tussen het verlies en het definitieve afscheid heel lang kan duren. Of misschien zelfs nooit hoeft te eindigen.