Sunday, November 24, 2013

Verantwoordelijkheidsgevoel 2.0

Hoe vaak krijg je de vraag "Waarom doe je het?". Waarom werk je in de zorg? Voor het geld hoef je het niet te doen. Zo goed verdient het niet. Daar komt bij dat je onregelmatig werkt, om het weekend werkt, regelmatig gebeld wordt of je een dienst extra kunt doen, en daar komt bij dat er steeds meer van je verwacht wordt in steeds minder tijd. Het takenpakket wordt steeds groter: wassen, douchen, steunkousen, aankleden, medicijnen delen, injecteren, was opruimen, prullenbakken legen, boodschappen doen, eten klaarmaken, naar het toilet helpen, zorgplannen maken, zorgleefplanoverleg voorbereiden, meetweek invullen, contact houden met familie, vrijwilligers en mantelzorgers,  rapporteren en overdragen. En dat allemaal op 1 dag. Klinkt niet echt aantrekkelijk he?

Maar dat is het wel! Waarom doe je het? Omdat je hart zegt dat je dat 'moet' doen, omdat dat in je zit, omdat het goed is. 's Morgens die slaperige oogjes tegemoet zien, goedemorgen wensen, lekker verzorgen, nog even met bodylotion insmeren, rustig blijven ondanks dat je eigenlijk helemaal geen tijd hebt, een praatje maken, luisteren naar de verhalen die je verteld worden, een bewoonster die vol trots een foto laat zien van een kindje in Afrika die in haar eigen gebreide deken ligt, ontbijtje maken, heel veel kopjes thee zetten en weg gaan met het idee dat de dag goed begonnen is en dat jij daarvoor hebt gezorgd. De dag goed laten verlopen, en alles doen wat van je verwacht wordt. De kleine dingetjes 'zien', een glimlach, iemand de slappe lach bezorgen, de ondeugd in iemand naar boven halen, een heel klein beetje extra doen omdat je weet dat diegene daar blij van wordt. Omdat ze dat het gevoel geven dat ze er toe doen. En als dat gelukt is wordt je er zelf zo ontzettend blij van! Blij worden van blijheid. 

En ondertussen zie je dezelfde mensen zo vaak dat je je verantwoordelijk gaat voelen. Je betrokkenheid wordt groter, ze krijgen een verantwoord plekje in je hart. Een klein 'werk-plekje' in je hart. Als iemand ziek is vraag je je af hoe het gaat en als iemand overlijdt denk je even terug en herdenk je even. En als je betrokken bent bij een onfortuinlijk incident kun je niets anders dan hopen dat het goed komt. Je betrokkenheid wordt ontzettend uitgedaagd, want ook al weet je dat je niets had kunnen doen.... dan spreekt dat kleine plekje in je hart je aan. Dat plekje in je hart zorgt ervoor dat je zorgt. Daarom doe je het.

Monday, November 11, 2013

Jij ook een PG-tje?

Bij binnenkomst ligt ze nog lekker op haar linkerzij met haar dekens tot aan haar oren opgetrokken op bed te slapen. Het is bijna tien uur, en ik maak haar wakker. "Ach, laat mij maar lekker liggen". Een paar slaperige ogen kijken mij aan. Eigenlijk wil ik dat ze uit bed komt, dat ze zich aankleed, omdat de koffie bijna komt, omdat ze tussen de middag in het restaurant eet. Terwijl ik weet dat ze lekker wil blijven liggen, rustig aan opstaan, melk met cruesli eet, op de bank nog even verder 'koeze' zoals ze zelf zegt, lekker langzaam op gang komen. Eten in het restaurant, de servetten en placemats meenemen voor de kleinkinderen die eigenlijk niet komen. Haar dit op laten ruimen en wanneer ze het niet merkt dit vakkundig de deur uit werken omdat je anders door de servetten de tafel niet meer ziet. Leven volgens eigen regie en eigen ritme, met een klein beetje sturing. Zoals het zou moeten. En dat je dan je collega hoort zeggen "Dat is toch echt een PG mensje he?, die hoort hier eigenlijk niet meer". 

Tegen iemand met kanker zeg je ook niet "He, kanker leider!", dan is het gelijk een scheldwoord, of bij iemand met het Down Syndroom zeg je ook niet "Hé, mongool". Waarom noemen wij bewoners die beginnen te dementeren of die al in een verder gevorder stadium zijn dan PG-bewoners? Wanneer zijn we begonnen met het benoemen van de ziekte? Waarom doen we dat eigenlijk?

Is zorg makkelijker uit te voeren als alle bewoners met dezelfde aandoening in een woonvorm wonen? Omdat we denken dat ze daar beter van worden? Homogene groepen zijn het beste af in een verpleeghuis? Maar hebben we daarin dan niet één klein dingetje over het hoofd gezien? 

Namelijk dat meerdere mensen, die weliswaar dezelfde aandoening hebben, helemaal niet dezelfde wensen hebben? Dat is een creatie van de instelling zelf. Meerdere mensen met dezelfde aandoening in een woongroep plaatsen, met allemaal het ritme zoals de zorg dat gewend is, in een homogene omgeving. Juist, zorg zoals de zorg dat gewend is. Voor tien uur uit bed, aan de koffie, twaalf uur de warme maaltijd, en om vijf uur de boterham. Omdat we dat zo gewend zijn, omdat we dat al jaren doen, en omdat dat het meest makkelijk is. Niet alleen bij mensen die niet meer alles zo goed kunnen onthouden, maar ook bij mensen die alles nog wél goed kunnen onthouden, maar in een verzorgingshuis komen wonen. 

Niet eens je eigen behang en vloerbedekking uitzoeken. Alleen een paar meubeltjes mee en wat spulletjes en meer heb je niet meer nodig in je laatste levensfase. Toch?....... Niet! Tijd voor verandering. Niet de aandoening benaderen maar wat iemand wél kan! Een mooi uitgangspunt om de zorg op in te richten! Wat wil iemand zelf eigenlijk, en hoe ziet de zorg en de omgeving er uit? Wie kunnen daarbij helpen? Denken vanuit de klant, niet vanuit de zorg.